Samen zoeken naar oplossingen.

Terug

Lichamelijke arbeidsbelasting ##

FACTSHEET- LICHAMELIJKE ARBEIDSBELASTING

DEFINITIE

Lichamelijke (fysieke) arbeidsbelasting is de belasting op het lichaam tijdens het werk. Voorbeelden van lichamelijke arbeidsbelasting zijn werken in een ongunstige werkhouding en ergonomische tekortkomingen, het tillen van zware lasten, blootstelling aan trillingen, zwaar fysiek werk, en statisch werk (langdurig in een zelfde houding werken).

METEN

De lichamelijke arbeidsbelasting vormt een belangrijk onderdeel van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Lichamelijke arbeidsbelasting kan door objectieve en subjectieve meetmethoden worden vastgesteld. Veelal wordt deze arbeidsbelasting middels checklists in kaart gebracht. Arboportaal.nl van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft een overzicht van tools en instrumenten op het terrein van lichamelijke arbeidsbelasting. De arbokennisdossiers ‘tillen, kracht zetten’, ‘werkhouding’, ‘zittend en staand werk’ (allen Visser et al., 2008) en ‘geknield en gehurkt werken’ (Visser et al., 2014) besteden in hoofdstuk 3 aandacht aan het meten van deze specifieke vormen van fysieke arbeidsbelasting.

TOEPASSINGSGEBIED

Algemeen

Werknemers met lichamelijk zwaar werk hebben een grotere kans op arbeidsongeschiktheid, ziekteverzuim en verminderd werkvermogen (White et al., 2013)(bewijskracht ****).

Ziekte specifiek

Artrose: geen informatie beschikbaar.

Astma en COPD: het verrichten van manueel werk (lassers, metaal bewerkers) is negatief geassocieerd met terug keer naar werk na afwezigheid door een respiratoire aandoening (Alexopoulos et al., 2001)(bewijskracht**).

Borstkanker: werknemers die zwaar moeten tillen in het werk hebben een kleinere kans binnen 12 maanden terug te keren naar werk (Bouknight et al. 2006)(bewijskracht **).

Depressie: werknemers met psychiatrische stoornissen (depressie-, angst- en stressstoornissen en burn-out) die manueel werk verrichten hebben een grotere kans op arbeidsongeschiktheid (Vaez et al., 2007)(bewijskracht **).

Hart en vaatziekten: lichamelijk zwaar werk leidt tot een kleinere kans op terugkeer naar werk en grotere kans op arbeidsongeschiktheid bij mensen met coronaire hartziekten (Lundbom et al., 1992; Nielsen et al., 2004, Slebus et al., 2007)(bewijskracht ***).

Lage rugklachten: lichamelijk zwaar werk leidt tot langduriger ziekteverzuim (Steenstra et al., 2005) en tot een kleinere kans op duurzame terugkeer naar werk (Anema et al., 2009)(bewijskracht ***). Andere studies vonden echter geen relatie tussen specifieke aspecten van lichamelijk zwaar werk (bijv. tillen van zware lasten, draaiing van het lichaam) en ziekteverzuim/terugkeer naar werk (Lötters et al., 2006; Van den Heuvel et al., 2004)(bewijskracht **).

Reumatoïde artritis: het verrichten van manueel werk (regelmatig handmatig tillen) is voorspellend voor ziekteverzuim bij werknemers met reuma (Geuskens et al., 2008; Young et al., 2002)(bewijskracht ***).

INTERVENTIES

Lage rugklachten Er bestaan verschillende werkplekinterventies die de lichamelijke arbeidsbelasting kunnen verminderen. Vaak zijn interventies samengesteld uit: meer afwisseling van werkzaamheden, lagere (til)belasting, gebruik van hulpmiddelen, ergonomische aanpassingen of (tijdelijk) andere of aangepaste werkzaamheden uitvoeren. Ergonomische aanpassingen waren effectief in het verkorten van de verzuimduur (Arnetz et al., 2003; Anema et al., 2007; Lambeek et al., 2011)(bewijskracht ***). Het uitvoeren van ander of aangepast (therapeutisch) werk als onderdeel van therapie was effectief voor versnelde terugkeer naar werk (Loisel et al., 2007; Jensen et al., 2011)(bewijskracht ****).

Daarnaast is het ook mogelijk te werken aan een verhoogde belastbaarheid van de cliënt, zodat deze de arbeidsbelasting beter aankan (Burke et al., 1994Kool et al., 2005)(bewijskracht***)(zie ook factsheet lichamelijke belastbaarheid).

Astma en COPD In een review over werkplekinterventies bij werknemers met werk gerelateerde astma bleek dat gedeeltelijke of gehele vermindering van blootstelling (door beschermende apparatuur, voorlichting over preventie, of overplaatsing naar minder belastende werkplek) een verbetering gaf van symptomen. Echter, gehele vermindering van blootstelling verhoogt de kans op werkloosheid (Groene et al., 2011)(bewijskracht ****).